Το ρέμα της Πικροδάφνης, το τελευταίο ρέμα των νοτίων προαστίων της Αθήνας που έχει παραμείνει στη φυσική του μορφή στο μεγαλύτερο μέρος του, αντιμετωπίζει το τελευταίο διάστημα δύο μεγάλες απειλές. Ένα έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη, και μία μελέτη για την «ανάπλασή» του, θέτουν σε κίνδυνο τόσο την ικανότητα να παρέχει αποτελεσματική αντιπλημμυρική προστασία όσο και την περιβαλλοντική του αξία.
Για την ενημέρωση της κοινής γνώμης της περιοχής αλλά και του λεκανοπεδίου, το «Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης», μία ένωση κατοίκων των Δήμων από τους οποίους διέρχεται, διοργάνωσε την Τετάρτη, 21 Οκτωβρίου, συνέντευξη τύπου στο κτίριο του Φλοίσβου στο Παλαιό Φάληρο. Παραβρέθηκαν και τοποθετήθηκαν στη διάρκειά της εκπρόσωποι της Περιφέρειας Αττικής, των δημοτικών αρχών και δημοτικών παρατάξεων των Δήμων της περιοχής, περιβαλλοντικών οργανώσεων και κάτοικοι.
Η πρώτη μεγάλη απειλή προέρχεται από τα έργα κατασκευής αγωγών ομβρίων υδάτων στην Ηλιούπολη με τα οποία μεταφέρονται στο ρέμα της Πικροδάφνης νερά που δεν ανήκουν στη λεκάνη απορροής του, δηλαδή δεν καταλήγουν σήμερα σε αυτό. Με τους αγωγούς αυτούς αυξάνεται σημαντικά η παροχή του ρέματος της Πικροδάφνης η οποία σχεδόν τριπλασιάζεται στο σημείο που συμβάλλουν με αυτό, στη γέφυρα της λ. Βουλιαγμένης. Η αύξηση της παροχής του ρέματος της Πικροδάφνης θα εντείνει τους κινδύνους καταπτώσεων πρανών του, ιδιαίτερα στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου όπου σε αρκετά σημεία η ευστάθειά τους είναι ήδη οριακή, και θα πολλαπλασιάσει τις πιθανότητες εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων στις εκβολές του στο Παλαιό Φάληρο και τον Άλιμο (και συγκεκριμένα στα τελευταία χίλια μέτρα της κοίτης του).
Κάτοικοι του Αγίου Δημητρίου και του Παλαιού Φαλήρου είχαν προσφύγει στις 15.1.2015 στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση των έργων. Με πρόσφατη απόφασή του όμως το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την αίτηση των κατοίκων, θεωρώντας ότι αυτή κατατέθηκε εκπρόθεσμα. Συγκεκριμένα θεώρησε ότι επειδή δύο εξ αυτών είναι εν ενεργεία δημοτικοί σύμβουλοι είχαν όλοι οι προσφεύγοντες λάβει γνώση των έργων περισσότερο από δύο μήνες πριν την κατάθεση της αίτησης ακύρωσης.
Κατά συνέπεια το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν υπεισήλθε στην ουσία της υπόθεσης, που ήταν αν τα έργα κατασκευής των αγωγών ομβρίων υδάτων στην Ηλιούπολη συνιστούν εκτροπή στο ρέμα της Πικροδάφνης νερών των οποίων δεν είναι ο φυσικός αποδέκτης και αν ως εκ τούτου απαιτείτο περιβαλλοντική αδειοδότηση (την οποία δεν διέθετε το συγκεκριμένο έργο) ή όχι.
Η άλλη μεγάλη απειλή για το ρέμα της Πικροδάφνης προέρχεται από την «Μελέτη ανάπλασης ρέματος Πικροδάφνης (από λ. Βουλιαγμένης έως εκβολή)» που εκπονείται εδώ και περισσότερα από δέκα χρόνια, και συγκεκριμένα από την 1.3.2004, από την Περιφέρεια Αττικής (και παλαιότερα Νομαρχία Αθηνών). Η μελέτη αυτή, για την οποία η αρχική σύμβαση προέβλεπε αμοιβή 600.000 € αλλά έχει ξεπεράσει εν τω μεταξύ τα 2.000.000 €, δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση στις 30.7.2015 και μπορεί να ξεκινήσει να υλοποιείται ανά πάσα στιγμή.
Η μελέτη αυτή έχοντας ως αφετηρία της την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο ρέμα της Πικροδάφνης σήμερα, του οποίου ο φυσικός χώρος έχει περιοριστεί δραματικά από τις καταπατήσεις εκτάσεών του και τα «μπαζώματα» που έχουν γίνει στα πρανή του για να διευρυνθούν παρανόμως παραρεμάτιες ιδιοκτησίες προτείνει την υλοποίηση έργων τα οποία στην ουσία δικαιώνουν όλους όσους έχουν λεηλατήσει χώρους που είναι απαραίτητοι στην αντιπλημμυρική του λειτουργία. Με βάση τα προτεινόμενα έργα προβλέπεται η τοποθέτηση συρματοκιβωτίων σε μήκος 6.094 μέτρων (και στις δύο όχθες της κοίτης του), η ανέγερση τοίχων σε μήκος 3.273 μέτρων και βαριές κατασκευές με σκυρόδεμα σε μήκος 1.067 μέτρων, σε συνολικό μήκος κοίτης 4.805 μέτρων (από τη λ. Βουλιαγμένης μέχρι την εκβολή του στο Έδεμ του Παλαιού Φαλήρου).
Με τα έργα αυτά καταστρέφεται η μεγάλη περιβαλλοντική αξία του ρέματος της Πικροδάφνης και εκμηδενίζεται η δυνατότητά του να χρησιμοποιηθεί ως μοχλός για την περιβαλλοντική αναβάθμιση των Δήμων από τους οποίους διέρχεται προς όφελος των περισσοτέρων από 240.000 κατοίκων τους.
Πρέπει να αναφερθεί ότι το ρέμα της Πικροδάφνης είναι ένα μοναδικό στοιχείο φυσικού πλούτου στο λεκανοπέδιο Αττικής και για το λόγο αυτό έχει χαρακτηριστεί με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ το 1993 ως «ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος» και έχει καταταχτεί στα «κύρια υδατορέματα Α’ προτεραιότητας» και στους υγροτόπους «Β’ προτεραιότητας» στο νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας που εγκρίθηκε το 2014. Είναι χώρος φιλοξενίας, ενδιαίτησης και αναπαραγωγής μεγάλης ποικιλίας άγριων ζώων, μοναδικής ίσως σε ένα αστικό χώρο, και διαθέτει πολύ πλούσια χλωρίδα.
Τα μέλη του «Δικτύου Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης» αλλά και δημοτικές παρατάξεις, πρωτοβουλίες και συλλογικότητες κατοίκων της περιοχής καθώς και περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν:
α. Να σταματήσει άμεσα η κατασκευή των αγωγών ομβρίων υδάτων στην Ηλιούπολη με τους οποίους εκτρέπονται στο ρέμα της Πικροδάφνης νερά που δεν καταλήγουν σήμερα σε αυτό.
β. Να απορριφθεί στο σύνολό της η «Μελέτη ανάπλασης ρέματος Πικροδάφνης (από λ. Βουλιαγμένης έως εκβολή)».
γ. Να ξεκινήσει η Πολιτεία, άμεσα και χωρίς καμία χρονοτριβή, την οριοθέτηση του ρέματος της Πικροδάφνης, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.
δ. Να αντικατασταθεί ο Ν. 4258 του 2014 που θέτει σε κίνδυνο όλα τα φυσικά υδατορέματα της χώρας από νέο νόμο ο οποίος θα εναρμονίζεται με όσα έχει αποφασίσει το Συμβούλιο της Επικρατείας για την οριοθέτησή τους.
Εν τω μεταξύ σύντομα αναμένεται να εκδικαστεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας αίτηση, που κατέθεσαν (πέρα για πέρα εμπρόθεσμα αυτή τη φορά και μάλιστα από «δημοσιεύσεως») κάτοικοι της περιοχής, με την οποία ζητούν να ακυρωθεί η έγκριση έργων εγκιβωτισμού των τελευταίων διακοσίων μέτρων του ρέματος της Πικροδάφνης στην Ηλιούπολη στα οποία έχει παραμείνει στη φυσική του μορφή. Αντίστοιχα έργα είχε διακόψει στο ίδιο σημείο το 2001 το Συμβούλιο της Επικρατείας. Τα έργα αυτά, που πρόκειται να γίνουν σε μη οριοθετημένο ρέμα, προβλέπουν έναν πιο ήπιο εγκιβωτισμό σε σχέση με το 2001, ωστόσο εξακολουθούν να έχουν τις ίδιες δυσμενείς συνέπειες. Η ευθυγράμμιση της κοίτης του ρέματος και η καταστροφή των μαιανδρισμών του που θα επιφέρουν τα έργα αυτά θα έχουν ως συνέπεια να μην αποσβένεται η ορμή των υδάτων τα οποία θα εκτοξεύονται με μεγάλη ταχύτητα στις κατάντη περιοχές, εντείνοντας έτσι τις προϋποθέσεις εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων.
Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Facebook: https://www.facebook.com/RemaPikrodafnis.SOS
